Leen van den Berg: Alles is krom Alles is krom (Margot Poll – NRC-nl – 15 oktober)

Hoe groot is de kans dat je moeder sterft op de dag waarop je vriendin hoort dat ze zwanger is? Rekening houdend met alle omstandigheden bleek de kans in het geval van Samuel Klundert, de hoofdpersoon uit Alles is krom, precies 0,000016 procent. En toch overkwam het hem. In de zeer realistische roman – soms lijkt het een psychologisch rapport – van historica en psychoanalytica Leen van den Berg komt het eenzame leven van de neurotisch aangelegde financieel analist Samuel snoeihard binnen. Zijn wereld is rechtlijnig, ordelijk en tot op de minuut ingedeeld. Het is de wereld om hem heen die hij niet begrijpt. Waarom toch al die metaforen? Blijf liever bij de feiten. Waarom ironisch zijn terwijl je het tegenovergestelde bedoelt? Door sociaal niet helemaal aangepast te zijn en mensen voor het hoofd te stoten, verliest Samuel alles wat hem lief is en belandt hij – naar eigen zeggen door een misverstand – in een psychiatrische instelling. Van den Berg is een taalvirtuoos wat de roman een extra dimensie geeft; waar Samuel struikelt over taal en menselijk gedrag, zet dat ook de lezer aan het denken. Tevens is het een (te) vroege postcorona-roman, blijkt uit opmerkingen van Samuel temidden van voetbalsupporters of de verzuchting van medepatiënt Raymond: ‘Twee jaar geleden, toen het virus nog woedde, had ik nog hoop. Ik dacht dat de schellen van ieders ogen zouden vallen. Dat we met z’n allen kritisch zouden gaan nadenken over hoe het beter kan in deze wereld en wat we daar samen aan kunnen gaan doen. Maar daar ligt niemand van wakker, zo blijkt. Crisis voorbij en alles gaat weer gewoon door zoals voordien. Niets hebben we eruit geleerd.’ Misschien dat we dit over vijftig jaar anders zouden lezen maar nu zitten we er nog middenin en kun je alleen maar hopen dat ‘die schellen’ nog gaan vallen.

Het Nieuwsblad, 4-11-2015